हिंदी महासागर अभ्यासाने बंगालच्या उपसागराचा एकमॅनच्या वारा-चालित वर्तमान सिद्धांताला नकार दिला

सायन्स ॲडव्हान्सेसमध्ये प्रकाशित केलेल्या अभ्यासात वागन वॉलफ्रीड एकमनच्या वारा-चालित महासागर प्रवाहावरील व्यापकपणे स्वीकारल्या गेलेल्या सिद्धांतामध्ये लक्षणीय विसंगती आढळून आली आहे. NOAA, इंडियन नॅशनल सेंटर फॉर ओशन इन्फॉर्मेशन सर्व्हिसेस आणि झाग्रेब युनिव्हर्सिटीच्या संशोधकांच्या टीमने आयोजित केलेला हा अभ्यास हिंदी महासागरातील बंगालच्या उपसागरावर केंद्रित आहे. भारताच्या पूर्व किनाऱ्यावर स्थापलेल्या बोयच्या अनेक वर्षांच्या डेटाचे परीक्षण केले गेले, यावरून असे दिसून आले की या प्रदेशातील सागरी प्रवाह डावीकडे वळतात, जे उत्तर गोलार्धासाठीच्या सिद्धांताच्या अंदाजांना विरोध करतात.

एकमनचा सिद्धांत आणि त्याचा दीर्घकालीन प्रभाव

स्वीडिश समुद्रशास्त्रज्ञ वॅग्न वॉल्फ्रीड एकमन यांनी 1905 मध्ये विकसित केलेला एकमन सिद्धांत, असे प्रतिपादन करतो की कोरिओलिस शक्तीमुळे पृष्ठभागावरील सागरी प्रवाह उत्तर गोलार्धात वाऱ्याच्या दिशेच्या उजवीकडे 45 अंश विचलित होतात. पृष्ठभागाखालील सलग स्तर समान नमुने प्रदर्शित करतात, एकमन सर्पिल तयार करतात. ही यंत्रणा, मजबूत असली तरी, एकसमान महासागराची खोली आणि घनता यासह आदर्श परिस्थिती गृहीत धरते. बंगालच्या उपसागरात दिसणाऱ्या तफावत त्याच्या मर्यादा अधोरेखित करतात.

बंगालच्या उपसागरातील निष्कर्ष

नुसार अभ्यासअनेक वर्षांच्या संकलित डेटानुसार, बंगालच्या उपसागरातील प्रवाह एकमनच्या अंदाजांना झुगारून प्रचलित वारे असूनही डावीकडे वळताना आढळले. ही विसंगती जागतिक महासागराच्या नमुन्यांबद्दलच्या गृहितकांचे पुनर्मूल्यांकन करण्याची गरज अधोरेखित करते. संशोधकांनी असे सुचवले की विशिष्ट प्रादेशिक वारा नमुने आणि सागरी गतिशीलता यासह स्थानिक घटक महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावू शकतात.

हवामान मॉडेल्ससाठी परिणाम

हे निष्कर्ष भविष्यातील हवामान मॉडेलिंगच्या प्रयत्नांवर परिणाम करू शकतात, असे संशोधकांनी दिलेल्या निवेदनात नमूद केले आहे. जर बंगालच्या उपसागरात एकमनच्या सिद्धांताला अपवाद असतील तर, अधिक तपशीलवार समुद्रशास्त्रीय अभ्यासाची गरज अधोरेखित करून, इतर जागतिक स्तरावर देखील होऊ शकतात. वारा आणि पृष्ठभागावरील प्रवाहांचे सर्वसमावेशकपणे निरीक्षण करण्यासाठी NASA उपग्रह प्रणालीच्या संभाव्य तैनातीवर देखील चर्चांनी प्रकाश टाकला आहे.

या अभ्यास वारा-चालित प्रवाह समजून घेण्यामधील अंतरांकडे लक्ष वेधले आहे, जागतिक तापमानवाढीचा सागरी वर्तनावर परिणाम होत असल्याने प्रस्थापित मॉडेल्सचे पुनरावृत्ती करण्याच्या महत्त्वावर जोर दिला आहे.