Nagar Tourism || एक दुर्लक्षित आणि अपरिचित किल्ला मांजरसुंभा || Manjarsumbha Fort

किल्ल्याचे मुख्य प्रवेशद्वार आजही उत्तम स्थितीत असुन वेगळ्याच धाटणीचे आहे. बलाढय अशा या दरवाजाच्या कमानी, घुमट आणि नक्षीदार गवाक्षे पाहण्यासारखी आहेत. दरवाजाच्या वरील भागात जाण्यासाठी जिना असुन तिथुन गडाचा संपुर्ण परीसर व दूरवरचा प्रदेश नजरेत येतो. या बुरुजाच्या माथ्यावर एक लहानसे मारुतीचे मंदिर आहे. गडाच्या या भागात छोटीशी तटबंदी व खंदक असल्याचे जाणवते. इतर ठिकाणी मात्र गडाला नैसर्गिक खंदकाचे आवरण आहे. पायथ्यापासुन गडाची उंची कमी असल्याने फक्त पंधराच मिनिटात आपण गडाच्या मुख्य दरवाज्यापाशी येतो

या वास्तूत एक कबर असुन एक कारंजे आहे. तलावाचे पाणी या कारंज्याकडे वळविले आहे. महालाच्या डावीकडे सदरेची इमारत व अंबरखाना असुन त्याच्या खालच्या बाजुस हमामखाना आहे तर उजवीकडे एक प्रशस्त बांधीव कोरडा तलाव आहे. या तलावाकडे पाठ करून उभं राहिलं की समोर दरी दिसते. गडाची ही बाजू खोल आणि नैसर्गिकरीत्या भक्कम स्वरूपाची आहे. या मुळे गडाला बुरुजाची कातळ भिंत वगळता इतर बाजूंना तटबंदी नाही किंवा काळाच्या ओघात ती नष्ट झाली असावी. या अवशेषांशिवाय गडाला उत्तरेकडे एक चोरदरवाजा व दुसरा दरवाजा असुन एक तीन मजली भव्य बुरुज आहे. या बुरुजाच्या अलीकडे डावीकडे थोडं खाली उतरून गेल्यास तटबंदीचे अवशेष दिसून येतात. पायवाटेने तटबंदीवरून चालत या बुरुजाकडे आल्यावर बुरुजामध्ये उतरण्यासाठी पायऱ्या आहेत. या पायऱ्या उतरताच आपण बुरुजाच्या मधल्या भागात येवून पोहोचतो. बुरुजाच्या डावीकडील कमानीतून पाहिल्यास गडाची तटबंदी दिसते तर उजवीकडे कमानीतून खुप लांबवरचा परिसर व गडाचा दुसरा दरवाजा नजरेस पडतो. या बुरुजाखाली अजुन एक मजला असुन त्यात उतरण्यासाठी एक झरोका आहे. या झरोक्यातुन खाली उतरण्यासाठी भिंतीमध्ये साधारण ३-४ फूट अंतरावर दगडी चिरे रोवलेले आहेत. खालील तळमजला टेहळणीसाठी बांधला असुन या झरोक्याशेजारी साधारण २० फूट किल्ल्याच्या बाहेरील बाजूस खाली पाण्याचे खोदीव टाके आहे. हे पाणी तळमजल्याहुन तसेच झरोक्यातून सहजपणे काढता यावे अशी त्याची रचना आहे