चंद्र अन्वेषण

खगोलशास्त्रीय अभ्यासासाठी चंद्राचा फायदा घेण्यावर लक्ष केंद्रित करणारे तीन दिवसीय परिसंवाद 2 ते 4 डिसेंबर दरम्यान बेंगळुरू येथील रमन रिसर्च इन्स्टिट्यूट (RRI) येथे आयोजित करण्यात आले होते. RRI आणि UR राव उपग्रह केंद्र (URSC) च्या संशोधकांनी आयोजित केले इंडियन स्पेस रिसर्च ऑर्गनायझेशन (ISRO), या कार्यक्रमाने शैक्षणिक संस्था, संशोधन केंद्रे आणि उद्योगातील 60 हून अधिक सहभागींना एकत्र आणले. वृत्तानुसार, चंद्राच्या पृष्ठभागावरुन प्रगत वैज्ञानिक प्रयोग करण्याच्या शक्यतांचा शोध घेणे, विशेषत: भारताच्या नियोजित भविष्यातील चंद्र मोहिमांच्या संदर्भात या चर्चेचा उद्देश होता.

नुसार अ अहवाल The Hindu द्वारे, “भारतीय चंद्र मोहिमेतील चंद्राच्या युगातील खगोलशास्त्र” या शीर्षकाचे परिसंवाद, ॲस्ट्रॉनॉमिकल सोसायटी ऑफ इंडियाने घोषित केलेल्या मालिकेतील पहिले होते. अहवाल पुढे ठळकपणे दर्शवितो की चंद्राचे अद्वितीय वातावरण विश्वाचा अभ्यास करण्याची अतुलनीय संधी देते. वातावरणातील हस्तक्षेप आणि पृथ्वीवरील रेडिओ आवाजाची अनुपस्थिती विविध तरंगलांबींवर उत्कृष्ट निरीक्षणे सक्षम करणारे प्रमुख घटक म्हणून ठळक केले गेले.

चर्चेचे प्रमुख विषय

परिसंवादाच्या दरम्यान अंतर्भूत विषयांमध्ये अंतराळ हवामान निरीक्षणासाठी चंद्राच्या संभाव्यतेचा शोध घेण्यापासून ते इन्फ्रारेड, अल्ट्राव्हायोलेट आणि क्ष-किरण निरीक्षणे आयोजित करण्यात आली होती, अहवालात पुढे जोडले गेले. ब्रह्मांडशास्त्रीय अभ्यासासाठी चंद्राच्या रेडिओ-शांत प्रदेशांचा वापर करण्याच्या योजनांवर देखील चर्चा करण्यात आली, तसेच वैश्विक किरण, उल्का, आणि डेसी-हर्ट्झ गुरुत्वाकर्षण लहरी मोजण्यासाठी संवेदनशील भूकंपाचा वापर यावरही चर्चा करण्यात आली.

सहभागी आणि संस्था

या परिसंवादात आयआयएसईआर कोलकाता, आयआयटी कानपूर, आयआयटी इंदूर आणि एनआयएसईआर भुवनेश्वर यांसारख्या प्रमुख संस्थांशी संलग्न संशोधक आणि शास्त्रज्ञांचा सहभाग होता. मणिपाल अकादमी ऑफ हायर एज्युकेशन आणि इतर संस्थांचे प्रतिनिधीही उपस्थित होते. आयोजकांनी सांगितलेल्या अत्याधुनिक खगोलशास्त्रीय अभ्यासांसह चंद्र अन्वेषण एकत्रित करण्याच्या सहयोगी प्रयत्नांवर चर्चांनी भर दिला.