भारताच्या केंद्रीय मंत्रिमंडळाने दोन महत्त्वाच्या अंतराळ मोहिमांना मान्यता दिली: व्हीनस ऑर्बिटर मिशन (VOM) आणि चांद्रयान-4, ISRO चे संचालक नीलेश देसाई यांनी नुकत्याच माध्यमांशी संवाद साधताना खुलासा केला. या प्रकल्पांचा उद्देश ग्रहांचा शोध आणि चंद्र विज्ञानातील भारताच्या क्षमतांचा विस्तार करणे, राष्ट्राच्या स्पेस व्हिजन 2047 च्या अनुषंगाने आहे, जे भारताला आघाडीच्या जागतिक अवकाश शक्तींमध्ये स्थान देण्याची आकांक्षा बाळगतात. अहवालानुसार, हेवी-लिफ्ट लॉन्च वाहने, मानवी-रेट केलेली प्रणाली आणि री-एंट्री तंत्रज्ञानावर लक्ष केंद्रित करून, मिशन तंत्रज्ञान आणि विज्ञानातील प्रगती सक्षम करतील.
व्हीनस ऑर्बिटर मिशन (VOM)
त्यानुसार बिझनेस स्टँडर्डच्या अहवालानुसार, मार्च 2028 च्या प्रक्षेपणासाठी नियोजित VOM मिशन, शुक्राचे वातावरण, पृष्ठभाग आणि सौर क्रियाकलापांशी संवाद यावर लक्ष केंद्रित करेल. शास्त्रज्ञांनी जागतिक व्हीनसियन डेटामधील अंतर, जसे की पृष्ठभागाची स्थलाकृति, वातावरणीय गतिशीलता आणि उप-पृष्ठीय वैशिष्ट्ये यामधील अंतर दूर करण्याच्या क्षमतेवर जोर दिला आहे.
मिशनमध्ये योगदान देण्यासाठी भारतीय संघांकडून 16 पेलोड्स तसेच आंतरराष्ट्रीय भागीदारांचा समावेश असलेले सहयोगी पेलोड्स निवडण्यात आल्याची नोंद करण्यात आली आहे.
मिशन, अंदाजे रु. ₹1,236 कोटी, शुक्राभोवती 200 x 600 किमी कक्षेत अंतराळ यानाला स्थान देण्यासाठी एरोब्रेकिंग सारख्या प्रगत तंत्रांचा समावेश असेल. भारतीय अंतराळ संशोधन संस्थेचे (ISRO) डीप स्पेस नेटवर्क मिशन डेटा प्राप्त करण्यात आणि प्रसारित करण्यात महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावेल.
चांद्रयान-4 मिशन
मागील चंद्र मोहिमांच्या यशावर आधारित, चांद्रयान-4 चंद्राच्या दक्षिण ध्रुवावरून चंद्राचे नमुने परत करणार आहे. अहवाल सूचित करतात की मिशन रोबोटिक सॅम्पलिंग आणि डॉकिंग प्रक्रियेसह नवीन तंत्रज्ञानाचे प्रदर्शन करेल. या मिशनमध्ये दोन LVM-3 रॉकेटद्वारे प्रक्षेपित केलेल्या पाच अंतराळ यान मॉड्यूल्सचा समावेश असेल, त्यानंतर पृथ्वीच्या कक्षेत डॉकिंग केले जाईल.
सदर रु. 2,104.06 कोटी रुपयांच्या मोहिमेची रचना पृथ्वीवरील तपशीलवार विश्लेषणाची सोय करून गोळा केलेल्या नमुन्यांची मूळ स्थिती सुनिश्चित करण्यासाठी केली गेली आहे. या प्रगतीमुळे भविष्यातील चंद्राचा शोध आणि मानवी अंतराळ उड्डाणाचा मार्ग मोकळा होईल अशी अपेक्षा आहे.
सूत्रांनी दिलेल्या माहितीनुसार, दोन्ही मोहिमा कौशल्य विकास, वैज्ञानिक सहयोग आणि अंतराळ तंत्रज्ञानामध्ये स्वावलंबनावर भारताचे लक्ष केंद्रित करतात.
