भारतीय अंतराळ संशोधन संस्था (ISRO) ने अवकाश संशोधनाच्या क्षेत्रात सहकार्यात्मक प्रयत्न वाढवण्यासाठी ऑस्ट्रेलियन स्पेस एजन्सी (ASA) सोबत एक अंमलबजावणी करार (IA) औपचारिक केला आहे. हा करार, ज्यावर गेल्या आठवड्यात स्वाक्षरी करण्यात आली, भारताच्या गगनयान मिशन अंतर्गत क्रू आणि मॉड्यूल पुनर्प्राप्तीसाठी सहयोगी उपायांवर लक्ष केंद्रित करते, हा भारताच्या मानवी अंतराळ उड्डाण कार्यक्रमातील एक महत्त्वाचा प्रकल्प आहे. बेंगळुरू आणि कॅनबेरा येथे स्वतंत्र समारंभात इस्रोच्या ह्युमन स्पेस फ्लाइट सेंटरचे (HSFC) संचालक डीके सिंग आणि ASA च्या स्पेस कॅपॅबिलिटी शाखेचे महाव्यवस्थापक जारोड पॉवेल यांनी या करारावर स्वाक्षरी केली.
सहकार्याची व्याप्ती
या भागीदारीमुळे ऑस्ट्रेलियन अधिकारी त्यांच्या भारतीय समकक्षांसोबत क्रू आणि मॉड्युल रिकव्हरीसाठी मजबूत सपोर्ट यंत्रणा विकसित करण्यासाठी काम करतील, असे इस्रोने म्हटले आहे. प्रेस प्रकाशनमिशनच्या चढाईच्या टप्प्यात, विशेषत: ऑस्ट्रेलियन पाण्याजवळ पुनर्प्राप्ती ऑपरेशन्स आवश्यक असू शकतात अशा परिस्थितीत, आपत्कालीन परिस्थितींना संबोधित करण्यासाठी विशिष्ट तरतुदी केल्या आहेत. या सहकार्यामुळे गगनयान कार्यक्रमाच्या ऑपरेशनल सुरक्षेला चालना मिळण्याची अपेक्षा आहे, ज्याचा उद्देश लोअर अर्थ ऑर्बिटमध्ये क्रूड स्पेसक्राफ्ट पाठवण्याचा आहे.
गगनयान मिशनची उद्दिष्टे
इस्रोचा गगनयान प्रकल्प तीन अंतराळवीरांना वाहून नेण्यास सक्षम भारतीय क्रू मॉड्यूल तैनात करून मानवी अंतराळ मोहिमा आयोजित करण्याची भारताची क्षमता प्रदर्शित करण्याचा प्रयत्न करतो. अंतराळ यानाची रचना तीन दिवसांपर्यंत कक्षेत कार्य करण्यासाठी केली गेली आहे, त्यानंतर क्रू मॉड्यूलची सुरक्षित पुनर्प्राप्ती होईल. हा उपक्रम भारताच्या विस्तारित अंतराळ महत्त्वाकांक्षेतील एक महत्त्वाचा टप्पा आहे.
राष्ट्रांमधील धोरणात्मक भागीदारी
भारत आणि ऑस्ट्रेलिया हे दीर्घकालीन धोरणात्मक भागीदार म्हणून ओळखले जातात, या करारामुळे त्यांच्या सहयोगी प्रयत्नांमध्ये आणखी एक पाऊल आहे. दोन्ही राष्ट्रांनी अवकाश तंत्रज्ञान आणि संबंधित क्षेत्रांमध्ये सहकार्यासाठी आणखी संधी शोधण्याचे वचन दिले आहे. भागीदारी अंतराळ संशोधन क्षेत्रात वैज्ञानिक आणि तांत्रिक प्रगती करण्यासाठी सामायिक वचनबद्धतेचे प्रतिबिंबित करते.
हा करार मानवी अंतराळ उड्डाणाच्या आव्हानांना तोंड देण्यासाठी आंतरराष्ट्रीय सहकार्याचे महत्त्व अधोरेखित करतो आणि अशा आघाड्यांचे परस्पर फायदे अधोरेखित करतो.
